فلسفه پیدایش تخته‌نرد

فلسفه پیدایش تخته‌نرد خرد و خلاقیت بزرگمهر   در زمان پادشاهی انوشیروان خسرو پسر قباد، پادشاه هند ( دیورسام بزرگ ) برای سنجش خرد و دانایی ایرانیان و اثبات برتری خود شطرنجی را که مهره‌های آن از زمرد و یاقوت سرخ بود، به همراه هدایایی نفیس به دربار ایران فرستاد و ( تخت ریتوس ) دانا را نیز گمارده انجام این کار ساخت. او در نامه‌ای به پادشاه ایران نوشت: از آنجا که شما شاهنشاه ما هستید، دانایان شما نیز باید از دانایان ما برتر باشند. پس یا روش و شیوه آنچه را که به نزد شما فرستاده‌ایم ( شطرنج ) باز گویید و یا پس از این ساو و باج برای ما بفرستید. شاه ایران پس از خواندن نامه چهل روز زمان خواست و هیچ یک از دانایان در این چند روز چاره و روش آن را نیافت، تا اینکه روز چهلم بزرگمهر که جوانترین وزیر انوشیروان بود به پا خاست و گفت: این شطرنج را چون میدان جنگ ساخته‌اند که دو طرف با مهره‌های خود با هم می‌جنگند و هر کدام خرد و دوراندیشی بیشتری داشته باشد، پیروز می‌شود، و رازهای کامل بازی شطرنج و روش چیدن مهره‌ها را گفت. شاهنشاه سه بار بر او درود فرستاد و دوازده هزار سکه به او پاداش داد . پس از آن ( تخت ریتوس ) با بزرگمهر به بازی پرداخت. بزرگمهر سه بار بر تخت ریتوس پیروز شد. روز بعد بزرگمهر تخت ریتوس را به نزد خود خواند و وسیله بازی دیگری را نشان داد و گفت: اگر شما این را پاسخ دادید ما باجگزار شما می شویم و اگر نتوانستید باید باجگزار ما باشید. دیورسام چهل روز زمان خواست، اما هیچ یک از دانایان آن سرزمین نتوانستند ( وین اردشیر ) را چاره گشایی کنند و به این ترتیب شاه هندوستان پذیرفت که باجگزار ایران باشد. فلسفه پیدایش 30 مهره: نشان گر 30 شبانه روز یک ماه 24 خانه: نشان گر 24 ساعت شبانه روز 4 قسمت زمین: 4 فصل سال 5 دست بازی: 5 وقت یک شبانه روز 2 رنگ سیاه و سپید: شب و روز هر طرف زمین 12 خانه دارد: 12 ماه سال تخته نرد: کره زمین زمین بازی: آسمان تاس: ستاره بخت و اقبال گردش تاس‌ها: گردش ایام مهره‌ها: انسان‌ها گردش مهره در زمین: حرکت انسان‌ها ( زندگی ) برداشتن مهره در پایان هر بازی: مرگ انسان‌ها   اعداد تاس 1 : یکتایی و خداپرستی 2 : آسمان و زمین 3 : پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک 4 : شمال، جنوب، شرق، غرب 5 : خورشید، ماه، ستاره، اتش، رعد 6 : شش روز افرینش